Tότε λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὕπαγε, Σατανᾶ· γέγραπται γάρ, Kύριον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις.
Then Jesus says to him, “Go away, Satan; for it is written, ‘You shall worship the LORD your God, and Him only shall you serve.'”
Matt 4:10 [Textus Receptus (Elzevir) (1624)]
Tότε λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς Ὕπαγε σατανᾶ· Γέγραπται γάρ· Κύριον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις, καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις.
MSS: B, K, S, Δ, 1, 6 (f3r), 22 (f10r), 24 (f12r), 34 (f22r-v), 72, 699, 700, 1582 (f11v)
Matt 4:10 [Codex Sinaiticus (א or 01) (4th century)]
Tοτε λεγι αυτω ο IC ϋπαγε σατανα· γεγραπται γαρ KN τον ΘN σου προσκυνησης· και αυτω μονω λατρευσις:
Matt 4:10 [Codex Vaticanus Gr. 1209 (B03) (4th century)]
Tοτε λεγει αυτω ο IC υπαγε σατανα γεγραπται γαρ KN το- ΘN σου προσκυνησεις και αυτω μονω λατρευσεις
Matt 4:10 [Codex Ephraemi Syri Rescriptus (C04) (5th century)]
Tοτε λ[..]ει αυτω ο IC υπαγε οπισω μου σατανα · γεγραπται γαρ KN τον ΘN σου προσκυνησις και αυτω μονω λατρευσις·
Matt 4:10 [Codex Bezae Cantabrigiensis (D05) (5th century)]8v-9v|18-20
Tοτε λεγει αυτω ο ιης ϋπαγε οπισω μου σατανα· γεγραπται γαρ KN τον ΘN σου προσκυνησεις και αυτω μονω λατρευσεις
Matt 4:10 [Codex Basilensis (E07) (8th century)]10r
τοτε Λεγει αυτω ο IC. ϋπαγε οπισω μου σατανα· γεγραπται γαρ KN τον ΘN σου προσκυνησεις. και αυτω μονω λατρευσεις·
MSS: E, M, Ω, 3, 5 (f198r-v), 7, 8, 9, 10 (f12v), 11 (f20v-21r), 12 (p52), 15 (f15v), 26 (f13r-v), 33, 35 (f4r), 43, 44, 65, 83, 109, 157 (f27v), 201, 438, 439, 476, 490, 500, 501 (f9r), 504, 556 (f6r), 892? (f26v-27r), 901 (f12r-v), 1203, 1424, 2603 (f9v|22), 2835 (f4rc1)
Matt 4:10 [Codex Cyprius (Grec 63) (K017) (9th century)]19r
Τότε λέγει αὐτῶ ὁ IC· ὕπαγε, σατανὰ· γέγραπται γάρ· KN τὸν ΘN σου προσκυνησεις· καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις·
Matt 4:10 [Codex Regius (Grec 62) (L019) (8th century)]9rc2
Τότε λέγει αὐτῶ ὁ IC,· ὕπαγε ὀπίσω μου σατᾶνα· γέγραπτε γάρ, KN τὸν ΘN σου προσκυνήσης, καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσης.
Matt 4:10 [Codex Washingtonianus (W032) (5th century)]
Τοτε λεγει αυτω ο IC υπαγε σατανα γεγραπται γαρ KN τον ΘN σου προσκυνησεις και αυτω μονω λατρευσις
Matt 4:10 [Codex Sangallensis 48 (Δ037) (9th century)]28
Τοτε λεγει αυτω ο IC Υπαγε σατανα Γεγραπται γαρ KN τον ΘN σου προσκυνησεις και αυτω μονω λατρευσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 1 (12th century)]163v
τότε λέγει αὐτῷ Ὁ ισ ὕπαγε σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κν τ\\ θν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῶ μόνῳ λατρεύσεις·
Matt 4:10 [Minuscule 44 (Add MS 4949) (12th century)]18v
τότε λέγει αὐτῷ ὁ ἰσ. ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κν τὸν θν σου προσκυνήσεις . ϗ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις·
Matt 4:10 [Minuscule 72 (11th century)]9v-10r
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ισ· ὕπαγε σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κν τὸν θνʹ σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις·
Matt 4:10 [Minuscule 83 (11th century)]45
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ἰc· ὕπαγε ὁπίσω μȣ σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κνʹ τὸν θνʹ σȣ προσκυνήσεις. καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις·
Matt 4:10 [Minuscule 109 (1326)]30r
τότε λέγει αὐτῷ ὁ ἰc· ὕπαγε ὀπΐσω μὸυ σατανᾶ. γέγραπται γάρ κν τὸν θν σου προσκυνήσεις· καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 113 (11th century)]31r
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ισ· ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ κώ τῶ θῶ σου προσκυνήσεις· καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις·
Matt 4:10 [Minuscule 201 (1357)]15rc1-2
τότε Λέγει αὐτῶ ὁ ἰc· ὕπαγε ὀπίσω μὸυ σατανᾶ· γέγραπται γάρ. κνʹ τὸν θνʹ σου προσκυνήσεις· ϗ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 438 (12th century)]21v-22r
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ἰσ· ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ. κνʹ τὸν θνʹ σου προσκυνήσεις, καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 439 (1159)]13vc2
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ἰσ· ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ, κνʹ τὸν θνʹ σου προσκυνήσεις· καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 476 (11th century)]12r
τότε λέγει αὐτῷ ὁ ισ· ὕπαγε Ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κν τὸν θν σου προσκυνήσεις. καὶ αὐτῷ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 478 (Add MS 11300) (10th century)]13v
λέγει αὐτῶ ὁ ιc· ΰπαγε σατανᾶ· γέγραπται γάρ κν τὸν θν σου προσκυνήσεις. καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 504 (1033)]17r
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ἰσ· ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κν τὸν θνʹ σου προσκυνήσεις, καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Minuscule 1424 (10th century)]10v
τότε λέγει αὐτῶ ὁ ισʹ· ΰπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ· γέγραπται γάρ· κν τὸν θνʹ σȣ προσκυνήσεις καὶ αὐτῶ μόνω λατρεύσεις.
Matt 4:10 [Peshitta]
ܗܳܝܕ݁ܶܝܢ ܐܶܡܰܪ ܠܶܗ ܝܶܫܽܘܥ ܙܶܠ ܠܳܟ݂ ܣܳܛܳܢܳܐ ܟ݁ܬ݂ܺܝܒ݂ ܓ݁ܶܝܪ ܕ݁ܰܠܡܳܪܝܳܐ ܐܰܠܳܗܳܟ݂ ܬ݁ܶܣܓ݁ܽܘܕ݂ ܘܠܶܗ ܒ݁ܰܠܚܽܘܕ݂ܰܘܗ݈ܝ ܬ݁ܶܦ݂ܠܽܘܚ܂
Matt 4:10 [Old Syriac Curetonian (Codex Curetonianus Syriacus syc)]
ܗܝܕܝܢ ܐܡܪ ܠܗ ܝܫܘܥ܂ ܙܠ ܠܟ ܠܒܣܬܪܝ ܣܛܢܐ܂ ܟܬܝܒ ܗܘ ܓܝܪ ܕܠܡܪܟ ܐܠܗܟ ܬܣܓܘܕ܂ ܘܠܗ ܒܠܚܘܕܘܗܝ ܬܦܠܘܚ܂
Matt 4:10 [Old Syriac Sinaitic (Codex Sinaiticus Syriacus sys)]
ܗܝܕܝܢ ܐܡܪ ܠܗ ܝܫܘܥ ܙܠ ܠܒܣܬܪܟ ܣܛܢܐ ܟܬܝܒ ܓܝܪ ܠܡܪܝܐ ܐܠܗܟ ܬܣܓܘܕ ܘܠܗ ܒܠܚܘܕܘܗܝ ܬܦܠܘܚ
Matt 4:10 [Vulgate]
tunc dicit ei Iesus vade Satanas scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies
Critical Apparatus :
(1) τοτε : א, B, C, D, E, K, L, M, S, W, Δ, Σ, Ω, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27, 33, 34, 35, 36, 43, 44, 65, 72, 83, 109, 113, 157, 201, 230, 438, 439, 476, 490, 500, 501, 504, 505, 556, 699, 700, 892, 901, 1203, 1424, 1582, 2603, 2835, ℓ1086
(2) OMIT τοτε : 478
(3) λεγει : B, C, D, E, K, L, M, S, W, Δ, Σ, Ω, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27, 33, 34, 35, 36, 43, 44, 65, 72, 83, 109, 113, 157, 201, 230, 438, 439, 476, 478, 490, 500, 501, 504, 505, 556, 699, 700, 892, 901, 1203, 1424, 1582, 2603, 2835, ℓ1086, Majority
(4) λεγι : א
(5) αυτω : א, B, C, D, E, K, L, M, S, W, Δ, Σ, Ω, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 33, 34, 35, 43, 44, 65, 72, 83, 109, 113, 157, 201, 230, 438, 439, 476, 478, 490, 500, 501, 504, 505, 556, 699, 700, 892, 901, 1203, 1424, 1582, 2603, 2835, ℓ1086
(6) OMIT αυτω : 36
(7) υπαγε : א, B, K, S, W, Δ, Σ, 1, 4*, 6, 13, 20c, 22, 24, 27?, 34, 36, 72, 478, 699, 700, 1582, Vulgate (vade Satanas), Peshitta (ܙܶܠ ܠܳܟ݂ ܣܳܛܳܢܳܐ)
(8) ADD οπισω μου : C, D, E, L, M, Ω, 2, 3, 4c, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 24mg, 26, 27c?, 33, 35, 43, 44, 65, 83, 109, 113, 157, 201, 230, 438, 439, 476, 490, 500, 501, 504, 505, 556, 892?, 901, 1203, 1424, 1582c, 2603, 2835, ℓ1086, Majority, Syriac Curetonian (ܙܠ ܠܟ ܠܒܣܬܪܝ ܣܛܢܐ), Syriac Sinaitic (ܙܠ ܠܒܣܬܪܟ ܣܛܢܐ), Complutensian
(9) γεγραπται : א, B, C, D, E, K, L, M, S, W, Δ, Σ, Ω, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 33, 34, 35, 36, 43, 44, 65, 72, 83, 109, 113, 157, 201, 230, 438, 439, 476, 478, 490, 500, 501, 504, 505, 556, 699, 700, 892, 901, 1203, 1424, 1582, 2603, 2835, ℓ1086
(10) γεγραπτε : 13
(11) προσκυνησεις : B, D, E, K, M, S, W, Δ, Σ, Ω, 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 33, 34, 35, 36, 43, 44, 65, 72, 83, 109, 113, 157, 201, 230, 438, 439, 476, 478, 490, 500, 501, 504, 505c, 556, 699, 700, 892, 901, 1203, 1424, 1582, 2603, 2835, Majority, Origen
(12) προσκυνησις : C, 4
(13) προσκυνησης : א, L, 505*, ℓ1086
(14) λατρευσεις : B, D, E, K, M, S, Δ, Ω, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 33, 34, 35, 36, 43, 44, 65, 72, 83, 109, 113, 157, 201, 438, 476, 478, 439, 490, 500, 501, 504, 505, 556, 699, 700, 892, 901, 1203, 1424, 1582, 2603, 2835, Majority, Origen
(15) λατρευσις : א, C, W
(16) λατρευσης : L, Σ, 230, ℓ1086
Tischendorf Mt 4:10
Early Church Fathers
(1) Origen (Εις Μαρτυριον Προτρεπτικος , Origenes Werke, Vol. 1, p 9, 8 )
Κύριον γάρ τὸν θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις
A Textual Commentary On Matthew 4:10
(a) ὕπαγε ὀπίσω μου σατανᾶ – Compare Matt 16:23 and Luke 4:8. Mill contends that the words ὀπίσω μου were brought in from Matt 16:23. In Peshitta, υπαγε οπισω μου is ܙܠ ܠܟ ܠܒܣܬܪܝ (Matt 16:23), but here the Peshitta reads ܙܠ ܠܟ. No satisfactory reason can be assigned for the words, if originally in Matthew’s text.